Ticari adlar; Novalgin®, Novasul® , Dipyrone® veya Analgin®
Dipiron olarak da bilinen metamizol, pirazolon türevleri sınıfına ait opioid olmayan analjezik ve antipiretik bir ilaçtır. Öncelikle orta ila şiddetli ağrıyı hafifletmek ve ateşi düşürmek için kullanılır. Metamizol ilk olarak 1920’lerde Alman ilaç şirketi Hoechst AG tarafından sentezlenmiş ve etkinliği nedeniyle hızla popülerlik kazanmıştır. Birkaç on yıl boyunca yaygın olarak kullanılmasına rağmen, ciddi yan etki potansiyeline ilişkin endişeler, bazı ülkelerde geri çekilmesine veya kısıtlanmasına yol açmıştır.
Kimyasal Yapısı ve Etki Mekanizması
Metamizol bir ön ilaç gibi davranır, yani vücutta terapötik etkilerinden sorumlu olan aktif formlarına metabolize olur. İlaç analjezik ve antipiretik etkilerini öncelikle prostaglandin sentezinin inhibisyonu yoluyla gösterir. Prostaglandinler ağrı, enflamasyon ve ateş oluşumunda kilit rol oynayan lipid bileşikleridir. Metamizol spesifik olarak, araşidonik asidin prostaglandinlere dönüşümünde rol oynayan siklooksijenaz (COX) enzimini inhibe eder. Hem merkezi hem de periferik sinir sistemlerinde COX aktivitesini inhibe ederek, metami zol prostaglandin oluşumunu azaltır, böylece ağrı algısını azaltır ve vücut ısısını düşürür.
Klinik Endikasyonlar
- Metamizol intravenöz genellikle ameliyat sonrası ağrı, renal kolik ve kansere bağlı ağrı dahil olmak üzere akut ağrının tedavisi için reçete edilir.
- Ayrıca enfeksiyonlar ve enflamatuar hastalıklar gibi durumlarda ateşi düşürmek için ateş düşürücü olarak da kullanılır. Bazı durumlarda metamizol, özellikle daha güçlü analjezi gerektiren hastalarda sinerjik ağrı kesici elde etmek için diğer analjeziklerle birlikte kullanılabilir.
Yetişkinler ve Ergenler (15 yaş ve üstü)
Oral Uygulama (Tabletler veya Oral Çözelti):
Doz: Doz başına 500 mg ila 1.000 mg (0,5 ila 1 gram).
Sıklık: Gerektiğinde her 6 ila 8 saatte bir.
Maksimum Günlük Doz: 4.000 mg’ı (4 gram) geçmemelidir.
İntramüsküler (IM) veya İntravenöz (IV) Enjeksiyon:
Doz: Doz başına 500 mg ila 2.500 mg (0,5 ila 2,5 gram).
Sıklık: Ağrı veya ateşin şiddetine bağlı olarak doz her 6 ila 8 saatte bir tekrarlanabilir.
Maksimum Günlük Doz: Yakın izleme ile tipik uygulama için 4.000 mg (4 gram).
Çocuklar ve Ergenler (3 ay – 14 yaş)
Oral Uygulama:
Doz: Doz başına vücut ağırlığının kilogramı başına 10 ila 20 mg.
Sıklık: Gerektiğinde her 6 ila 8 saatte bir.
Örnek: 20 kg (yaklaşık 44 lbs) ağırlığındaki bir çocuk doz başına 200 ila 400 mg alabilir.
Parenteral Uygulama (IM veya IV):
Doz: Doz başına vücut ağırlığının kilogramı başına 10 ila 20 mg.
Sıklık: Gerektiğinde her 6 ila 8 saatte bir.
Maksimum Günlük Doz: Çocuğun kilosuna göre hesaplanmalı ve önerilen sınırların aşılmamasına dikkat edilmelidir.
Bebekler (3 ay – 1 yaş arası)
Oral veya Parenteral Uygulama:
Doz: Tipik olarak doz başına vücut ağırlığının kilogramı başına 5 ila 10 mg.
Sıklık: Gerektiğinde her 6 ila 8 saatte bir.
Örnek: 10 kg (yaklaşık 22 lbs) ağırlığındaki bir bebek doz başına 50 ila 100 mg alabilir.
Maksimum Günlük Doz: Toplam günlük dozun önerilen güvenlik sınırlarını aşmamasına dikkat edilmelidir.
Yenidoğanlar (0 ila 3 ay)
Metamizolün yenidoğanlarda kullanımı, bu yaş grubunda güvenlilik ve etkililiğe ilişkin yeterli veri bulunmaması nedeniyle genellikle önerilmemektedir.
Özel Hususlar
Yaşlı Hastalar: Daha düşük dozlar gerekebilir ve böbrek veya karaciğer fonksiyonlarındaki potansiyel azalmalar nedeniyle dikkatli izleme önerilir.
Böbrek veya Karaciğer Yetmezliği: Dozun ayarlanması gerekebilir veya daha uzun aralıklar gerekli olabilir.
Yaşa Göre Genel Dozaj Kılavuzlarının Özeti
Yetişkinler ve ergenler (15+ yaş): Doz başına 500 mg ila 1.000 mg, maksimum 4.000 mg/gün.
Çocuklar (3 ay-14 yaş arası): Doz başına 10 ila 20 mg/kg, maksimum ağırlığa göre ayarlanır.
Bebekler (3 ay ila 1 yıl): Doz başına 5 ila 10 mg/kg, maksimum ağırlığa göre ayarlanır.
Yan Etkiler ve Güvenlik Endişeleri
Metamizol genellikle iyi tolere edilse de, bir dizi potansiyel yan etki ile ilişkilidir.
- En sık bildirilen yan etkiler bulantı, kusma ve karın ağrısı gibi gastrointestinal rahatsızlıkları içerir.
- Bununla birlikte, daha endişe verici olan, beyaz kan hücresi sayısında ciddi bir azalma ile karakterize edilen ve enfeksiyon riskini artıran potansiyel olarak hayatı tehdit eden bir durum olan agranülositoz gibi nadir fakat ciddi yan etkilerdir. Anafilaksi de dahil olmak üzere alerjik reaksiyonlar da bildirilmiştir, ancak bunlar nispeten nadirdir.
Kontrendikasyonlar ve Önlemler
Agranülositoz riski nedeniyle, metamizol ilaca karşı aşırı duyarlılığı olduğu bilinen veya bu durumla ilgili geçmişi olan kişilerde kontrendikedir. Fetüs veya bebek için potansiyel riskler nedeniyle hamilelik sırasında, özellikle birinci ve üçüncü trimesterde ve emzirme döneminde metamizol kullanımı düşünülürken dikkatli olunması tavsiye edilir.
Tarih
1920s: Keşif ve Geliştirme
1920: Metamizol ilk olarak Alman ilaç şirketi Hoechst AG tarafından sentezlendi. Bileşik, şirketin opioid olmayan analjezikler üzerine yaptığı araştırmanın bir parçası olarak geliştirildi.
Hoechst AG’nin muhtemelen organik sentez konusunda uzman kimyagerler tarafından yönetilen araştırma ekibi, etkinliklerini ve güvenlik profillerini geliştirmek için bilinen pirazolon bileşiklerinin kimyasal yapısını değiştirmeye odaklandı. Bu, optimum farmakolojik özelliklere sahip bir bileşiği tanımlamayı amaçlayan pirazolon halkası üzerindeki farklı ikamelerin sistematik olarak araştırılmasını içeriyordu.
1922: Hoechst AG, metamizolü “Novalgin” markası altında pazarlamaya başladı. Bir ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak tanıtıldı ve etkinliği nedeniyle hızla popülerlik kazandı.
1930’lar-1950’ler: Novalgin, Avrupa ve Latin Amerika’da ağrı ve ateş tedavisinde yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Opioid olmayan yapısı onu o dönemde mevcut olan diğer analjeziklere popüler bir alternatif haline getirdi.
1960’lar: Başta agranülositoz (beyaz kan hücrelerinde ciddi düşüş) olmak üzere ciddi yan etki raporları ortaya çıkmaya başladı. Bu raporlar ilacın güvenlik profilinin giderek daha fazla incelenmesine yol açtı.
1970s: Birçok ülke metamizolün güvenliğini gözden geçirmeye başladı. Bazı durumlarda bu, kullanımının kısıtlanmasına veya piyasadan çekilmesine yol açtı.
1980’lar: Yasaklar ve Kısıtlamalar
1980: ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) agranülositoz ile ilişkisi konusundaki endişeler nedeniyle metamizolü yasakladı.
1987: İsveç de benzer güvenlik endişeleri nedeniyle ilacı yasaklayarak aynı yolu izledi.
1990’lar-2000’ler: Devam Eden Kullanım ve Tartışmalar
1990’lar-2000’ler: Bazı ülkelerdeki yasaklara rağmen metamizol, başta Avrupa, Latin Amerika ve Asya’nın bazı bölgeleri olmak üzere dünyanın birçok yerinde yaygın olarak kullanılmaya devam etti. İlaç tartışmalı olmaya devam etti ve güvenliğine karşı faydaları konusunda tartışmalar sürdü.
2010’lar-Günümüz: Mevcut Durum
2010’lar: Metamizol birçok ülkede, genellikle kısıtlamalarla veya sadece reçeteyle satılan bir ilaç olarak mevcut olmaya devam etmektedir. Bazı bölgelerde, özellikle hastane ortamlarında akut ağrı ve yüksek ateş tedavisi için hala yaygın olarak kullanılmaktadır.
2020’lar: Metamizol, analjezik faydalarını nadir ancak ciddi yan etki risklerine karşı dengelemeye odaklanan araştırmalarla incelenmeye devam etmektedir. Mevcut olduğu ülkelerde, sağlık hizmeti sağlayıcıları, özellikle uzun süreli kullanım için reçete yazma konusunda genellikle temkinlidir.
İleri Okuma
- Brechman, M., Greil, W., & Reif, A. (2020). “Metamizole – An Effective Pain Reliever with Controversial Side Effects.” Pain Research and Management, 2020, Article ID 9305792.
- Blumenthal, D., & Fiedler, G. (2004). “Agranulocytosis Induced by Metamizole (Dipyrone).” British Journal of Clinical Pharmacology, 58(1), 59-63.
- Li, Y., Xu, Z., & Kang, L. (2018). “Mechanism of Action and Clinical Application of Metamizole.” Journal of Clinical Pharmacy and Therapeutics, 43(5), 562-568.
- Raith, W., & Strauss, R. (2011). “Safety Profile of Metamizole: A Reassessment.” Journal of Pain and Symptom Management, 42(1), 43-52.
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.