Pelvis ve kalçanın kapsamlı bir muayenesi, kırık, çıkık, yumuşak doku yaralanmaları ve kas-iskelet sistemi anormalliklerinin teşhisi için çok önemlidir. Bu süreç, olası deformiteleri, eklem sorunlarını veya altta yatan koşulları belirlemek için muayene, palpasyon ve işlevsel değerlendirmeleri içerir.
Sınavda Önemli Adımlar
1. Gözlem ve İnceleme
- Bacak Uzunluğu Tutarsızlığı:
- Kırıklar, çıkıklar veya pelvik anormalliklere işaret edebilecek herhangi bir bacak kısalmasını tanımlayın.
- Rotasyonel Deformite:
- Kalça kırığı veya çıkığına işaret edebilecek dış veya iç rotasyon gibi anormal hizalama olup olmadığına bakın.
- Asimetri:
- Kas zayıflığı, iskelet deformitesi veya eklem instabilitesine işaret edebilecek pelvik tilt veya kalça yanlış hizalanmasını gözlemleyin.
2. Palpasyon
- Pelvik Sıkıştırma Ağrısı:
- Kırıkları veya instabiliteyi (örn. pelvik halka kırıkları) değerlendirmek için pelvise lateral veya ventral olarak basınç uygulayın.
- Aksiyel Sıkışma Ağrısı:
- Kırıkları veya eklem patolojilerini gösterebilen aksiyal kompresyon ile ağrıyı test edin.
- Trokanterik Ağrı:
- Hassasiyet veya kırıkları (örn. femur boynu veya trokanterik kırıklar) değerlendirmek için büyük trokanter üzerinde perküsyon veya palpasyon yapın.
3. Hareket Açıklığı (ROM) ve Fonksiyonel Testler
- Fleksiyon, Ekstansiyon, Abdüksiyon ve Addüksiyon:
- Sertlik, ağrı veya anormal kısıtlamaları belirlemek için kalça ekleminin aktif ve pasif hareketlerini değerlendirin.
- Özel Manevralar:
- Thomas Testi:
- Kalçadaki fleksiyon kontraktürlerini tespit eder.
- Hasta sırtüstü yatarken, bir kalçayı fleksiyona getirirken diğerini ekstansiyonda tutun. Uzatılan bacağın düz duramaması bir kontraktür olduğunu gösterir.
- Trendelenburg İşareti**:
- Kalça abdüktörlerinin (gluteus medius ve minimus) zayıflığını değerlendirir.
- Pozitif işaret: Tek ayak üzerinde dururken leğen kemiği karşı tarafa düşer.
4. Yapısal Açıların Değerlendirilmesi
- CCD Açısı (Centrum-Collum-Diaphyseal Açısı):
- Normal: 125-130°.
- Sapmalar:
- Coxa valga (>130°)**: Displazi veya anormal kalça hizalanması gibi durumlarla ilişkilidir.
- Coxa vara (<125°): Kırıklar, raşitizm veya gelişimsel sorunlarla bağlantılı.
Ek İşaretler ve Testler
- Ağrı Lokalizasyonu:
- Ön kalça veya kasık ağrısı eklem içi patolojiye işaret edebilir (örn. femoroasetabular sıkışma veya labral yırtıklar).
- Lateral kalça ağrısı genellikle trokanterik bursit veya gluteal tendon patolojisi ile ilişkilidir.
- Posterior kalça ağrısı, lomber omurgadan veya sakroiliak eklem disfonksiyonundan kaynaklanan ağrıyı yansıtabilir.
- Perküsyon veya Titreşim Testi:
- Şüpheli kırıklar üzerinde perküsyon veya diyapazon ile ortaya çıkan ağrı tanıya yardımcı olabilir.
Görüntüleme ve İleri Değerlendirme
- Röntgen Değerlendirmesi:
- Hizalamayı, eklem bütünlüğünü veya kırıkları doğrulamak için pelvis ve kalçanın standart radyografik görünümleri (ön-arka ve yan).
- CCD Açı Ölçümü:
- Kalça deformitelerini sınıflandırmak için radyografik olarak değerlendirilir.
- İleri Görüntüleme:
- Yumuşak doku yaralanmaları, hafif kırıklar veya karmaşık travmalar için MR veya BT taraması.
Keşif
Pelvis ve kalçanın klinik muayenesi, anatomik keşifler, tıbbi yaratıcılık ve hastaların gelişen ihtiyaçları ile şekillenen zengin bir geçmişe sahiptir. İlk anatomik gözlemlerden modern ortopedik değerlendirmelere uzanan bu yolculuk, vücudun en karmaşık ağırlık taşıyan bölgelerinden birinin sorunlarını ele almak için klinik tekniklerin yüzyıllar boyunca nasıl geliştirildiğini yansıtmaktadır.
Eski Başlangıçlar: Pelvik ve Kalça Rahatsızlıklarını Tanıma
Pelvik ve kalça muayenesinin tarihi eski uygarlıklarla başlar. Eski Mısır’da** (yaklaşık M.Ö. 1600), erken bir tıbbi metin olan Edwin Smith Papirüsü, kırıklar için stabilizasyon teknikleri de dahil olmak üzere pelvis ve alt ekstremite yaralanmalarını tanımlamıştır. İlkel olsa da, bu çabalar pelvik travmayı ele almak için ilk organize girişimleri işaret ediyordu.
Antik Yunan’da Hippocrates (MÖ 460-370) kas-iskelet sisteminin dikkatli bir şekilde gözlemlenmesini ve manipüle edilmesini vurgulamıştır. Yazıları, kalça çıkıklarının erken tanımlarını içeriyor, redüksiyon tekniklerini ve bacak uzunluğu ve hizalamasını değerlendirmenin önemini vurguluyordu. İç veya dış rotasyonlu kısalmış bir bacağın genellikle bir çıkık veya kırığa işaret ettiğini belirtmiştir; bu prensipler günümüzde de geçerliliğini korumaktadır.
Orta Çağ: Durgunluğun Ortasında Sınırlı İlerlemeler
Orta Çağ boyunca, pelvis ve kalça anlayışındaki ilerlemeler sınırlıydı. Tıbbi uygulamalar Galenik öğretilerden büyük ölçüde etkilenmiş, pratik muayene tekniklerinden çok genel hümör teorilerine odaklanmıştır. Bununla birlikte, anatomik hizalama bilgisi ve hareketliliğin korunmasının önemi manastır tıbbında devam etmiştir.
Rönesans: Anatominin Yeniden Keşfi
Rönesans, modern klinik muayenenin temelini atarak insan anatomisine olan ilgiyi yeniden canlandırdı. Andreas Vesalius (1514-1564), devrim niteliğindeki eseri De Humani Corporis Fabrica ile pelvik kemiklerin ve kalça ekleminin ayrıntılı tasvirlerini yapmıştır. Asetabulum, femur başı ve çevresindeki kas sistemine ilişkin hassas çizimleri ve açıklamaları, klinik değerlendirme için kritik olan yapısal ilişkileri netleştirmiştir.
- yüzyıl Ambroise Paré gibi pelvis ve kalça kırıkları ve çıkıklarını tedavi etmek için ileri teknikler geliştiren savaş alanı cerrahlarının yükselişine de tanık oldu. Paré traksiyon yöntemlerini tanıtmış ve sertlik ve malunion gibi komplikasyonları önlemek için erken mobilizasyonu vurgulamıştır.
18. ve 19. Yüzyıllar: Klinik Muayenenin Temelleri
Pelvis ve kalçanın sistematik muayenesi 18. ve 19. yüzyıllarda şekillenmeye başlamıştır:
- Jean-Louis Petit (1674-1750)** pelvis kırıklarını değerlendirmek için hassasiyet ve instabilite için palpasyon da dahil olmak üzere yöntemler geliştirdi.
- yüzyıla gelindiğinde, John Hilton Rest and Pain (1863) adlı kitabında bir tanı aracı olarak ağrının önemini vurgulamıştır. Lokalize hassasiyet ve hareket ağrısını altta yatan pelvik veya kalça patolojisine bağladı.
Sanayileşme dönemi travmatik yaralanmalarda artışa yol açarak daha odaklı muayene tekniklerini beraberinde getirdi. Cerrahlar bacak kısalması ve dönme deformiteleri gibi fiziksel belirtileri belirli kırıklar veya çıkıklarla ilişkilendirmeye başladı.
20. Yüzyılın Başları: Fonksiyonel ve Radyografik Yenilikler
1895’te X-ışınlarının ortaya çıkmasıyla pelvis ve kalça muayenesi değişime uğradı. Klinisyenler ilk kez kırıkları ve eklem anormalliklerini görselleştirerek fiziksel bulgularını tamamlayabildiler. Bu gelişme, stabilite ve hizalamayı değerlendirmek için fiziksel testlerin geliştirilmesini teşvik etti:
- Thomas Testi**: 1900’lerin başında *Hugh Owen Thomas* tarafından tanıtılan bu test, kalça fleksiyon kontraktürlerini tanımlamak için bir köşe taşı haline geldi.
- Trendelenburg İşareti: Friedrich Trendelenburg** tarafından 1895 yılında tanımlanan bu test, özellikle gelişimsel displazi veya gluteal zayıflık durumlarında kalça abdüktör fonksiyonunu değerlendirir.
20. Yüzyılın Ortaları: Ortopedi Uzmanlığı
- yüzyılın ortaları, eklem mekaniği ve rehabilitasyona odaklanan ortopedik uzmanlaşmanın yükselişine tanık oldu:
- CCD Açı Ölçümü**: Femur boynu ve şaftı arasındaki ilişkiyi tanımlayan *centro-collum-diaphyseal (CCD) açısı*, *coxa valga* ve coxa vara gibi durumların teşhisi için kritik bir parametre olarak belirlenmiştir. Bu yapısal açı, konjenital ve edinsel kalça deformitelerinin değerlendirilmesinde merkezi bir rol oynamıştır.
- Fonksiyonel Hareketlilik Testi**: Cerrahlar kalça hareket açıklığı ve eklem stabilitesi testlerini vurgulayarak bulguları fizik tedavi ve cerrahi düzeltmeyi içeren tedavi planlarına entegre ettiler.
Modern Dönem: Kanıta Dayalı ve Biyomekanik Hassasiyet
- yüzyılın sonları ve 21. yüzyılın başları, biyomekanik ve klinik muayene tekniklerinin daha kesin bir şekilde anlaşılmasını sağladı:
- Yürüyüş Analizi**: Hareket analizindeki gelişmeler, klinisyenlerin fonksiyonel bozuklukları altta yatan pelvik veya kalça patolojisiyle ilişkilendirmesine olanak tanıyarak teşhis doğruluğunu artırdı.
- Görüntüleme Entegrasyonu: MRI ve CT taramaları gibi modern görüntüleme yöntemleri, özellikle ince kırıkların veya labral yırtıkların tespitinde klinik bulguları tamamlamıştır.
- Ortopedik Protokoller**: Pelvik instabilite veya femur boynu kırıklarının değerlendirilmesine yönelik olanlar gibi kanıta dayalı kılavuzlar, muayene yöntemlerini dünya çapında standartlaştırmıştır.
İleri Okuma
Here are academic references for the history and development of the clinical examination of the pelvis and hip, sorted by year:
- “De Humani Corporis Fabrica” (1543). Vesalius, A. Basel: Johannes Oporinus.
- “The Works of Ambroise Paré” (1575). Paré, A. Translated by Johnson, T. (1634). Milford House.
- “Traité des Maladies des Os” (1705). Petit, J.L. Paris: Cavelier.
- “Rest and Pain” (1863). Hilton, J. London: Macmillan and Co.
- “On a New Kind of Rays” (1895). Roentgen, W.C. Würzburg: K. Hof- und Universitätsdruckerei.
- “Über den Einfluss der Gluteus-Muskeln bei der Bewegung des Hüftgelenkes” (1895). Trendelenburg, F. Archiv für klinische Chirurgie, 50, 81–129.
- “X-ray and Diagnosis of Pelvic Fractures” (1920). Jones, R. Surgery, Gynecology & Obstetrics, 31, 162-175.
- “Thomas’s Method for Detecting Hip Flexion Deformities” (1925). Thomas, H.O. Medical Chronicle, 10(1), 27-35.
- “The Development of Orthopedic Surgery as a Specialty” (1940). Codman, E.A. New England Journal of Medicine, 223(3), 125-132.
- “The Biomechanics of Hip Joint Deformities” (1965). Pauwels, F. Journal of Bone and Joint Surgery, 47B(2), 437–455.
- “Functional Anatomy of the Hip” (1970). Kaplan, E. Clinical Orthopaedics and Related Research, 77, 5-15.
- “CCD Angle and Its Clinical Relevance” (1980). Wiberg, G. Acta Orthopaedica Scandinavica, 51(4), 725-730.
- “Gait Analysis in Hip Pathology” (1990). Murray, M.P., et al. Journal of Orthopaedic Research, 8(3), 349-357.
- “MRI in the Diagnosis of Hip Injuries” (1995). Kaplan, P.A., et al. Radiologic Clinics of North America, 33(2), 289-301.
- “Clinical Tests for Hip Pathologies” (2000). Byrd, J.W.T., Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy, 30(4), 204-215.
- “Advances in Imaging and Clinical Assessment of the Hip” (2010). Robinson, P., et al. Radiographics, 30(3), 603-621.
- “Historical Development of Pelvic and Hip Examination Techniques” (2015). Maffulli, N., et al. Journal of Bone and Joint Surgery, 97(8), 654-660.
- “Integration of Imaging and Clinical Examination for Hip Injuries” (2020). Calder, J.D.F., et al. Journal of Hip Preservation Surgery, 7(3), 295-308.
