Antik Yunanca mor kelimesinin ikilenmesi ile olumuş πορφύρα (porphúra, “purple-fish”) —> Latincede purpura; (patoloji) Deri altı kanama nedeniyle deride basınç uygulandığında rengk değişimi olmayan, kırmızı veya mor renk değişimlerinin görünümü.
Purpura bir hastalığın semptomu olabilir veya daha geniş anlamda bağımsız bir varlığı temsil edebilir (örn. purpura pigmentosa progressiva).
Purpura akut veya kronik olabilir ve lokalize veya dissemine olabilir. Literatürde aynı şekilde tanımlanmayan ve bazen eşanlamlı olarak kullanılan farklı formlar arasında bir ayrım yapılır:
- Peteşi: Deride 1 cm palpe edilemeyen kanamalar
- Sugillations: Özellikle plazmatik pıhtılaşma bozukluklarında dokuya madeni para büyüklüğünde kan sızar
- Ekimozlar: deride küçük çaplı kanamalar
- Sufffusions: deride ve/veya subcutiste büyük, belirsiz kanamalar
- Hematom (morarma): travma sonrası deriye ve muhtemelen subcutise kanama
- Vibices: şeritler halinde deriye kanama
Eritemin aksine purpura cam bir spatula (diyaskopi) ile uzaklaştırılamaz.
Nedenler
Purpuranın yaygın nedenleri arasında trombositopeni, ve vaskülit bulunur.
Teşhis
Birçok cilt rahatsızlığında olduğu gibi purpura teşhisi de genellikle döküntünün görsel sunumuna, hastanın geçmişine ve ilişkili semptomlara dayanır. Purpura, cilt yüzeyinin altındaki kanamanın neden olduğu ciltteki daha büyük kırmızı veya mor renk değişimleridir. Tipik olarak 3 mm’den daha büyüktürler.
Tıbbi Geçmiş: Sorular yakın zamanda geçirilen hastalıklar veya yaralanmalar, ilaç kullanımı, kişisel veya ailede kanama bozukluğu öyküsü ve sistemik hastalık belirtilerini içerebilir.
Fiziksel Muayene: Purpuraya ek olarak, doktor diğer cilt anormalliklerini, sistemik hastalık belirtilerini (örn. ateş, eklem ağrısı) arayacak ve genel bir fizik muayene yapacaktır.
Laboratuvar Testleri: İlk değerlendirmeye dayanarak, doktor tam kan sayımı (CBC), pıhtılaşma çalışmaları (PT, aPTT), trombosit fonksiyon testleri veya gerektiğinde diğer kan testleri gibi çeşitli testler isteyebilir.
Tedavi
Purpura için tedavi algoritması altta yatan nedene bağlıdır:
Purpura düşük trombosit sayısından (trombositopeni) kaynaklanıyorsa, tedavi altta yatan nedeni düzeltmeyi amaçlayacaktır, bu da ilaç, kortikosteroidler, intravenöz immünoglobulin (IVIG) veya trombositopeninin nedenine bağlı olarak diğer tedavileri (örneğin, lösemi için kemoterapi) içerebilir.
Purpura bir pıhtılaşma bozukluğundan kaynaklanıyorsa, tedavi pıhtılaşmayı iyileştirmeyi amaçlayacaktır. Bu, pıhtılaşma faktörleri, plazma veya K vitamini verilmesini içerebilir.
Purpura vaskülitten kaynaklanıyorsa, tedavi kortikosteroidler veya immünosupresan ilaçlar gibi iltihabı azaltmaya ve bağışıklık sistemini baskılamaya yönelik ilaçları içerecektir.
Purpura ilaç kullanımına bağlıysa, bir sağlık hizmeti sağlayıcısının rehberliğinde rahatsız edici ilacın kesilmesi gerekebilir.
Purpuraya neden olan enfeksiyonlar uygun antimikrobiyal tedavi ile yönetilecektir.
Unutmayın, doğru teşhis ve tedavi seçenekleri için bir sağlık uzmanına danışmak çok önemlidir.
