Sir Harold Ridley (1906–2001)

---

I. Giriş

Sir Nicholas Harold Lloyd Ridley, modern göz cerrahisinin seyrini değiştiren bir İngiliz oftalmologdur. Özellikle katarakt tedavisinde devrim niteliği taşıyan yapay göz içi merceği (intraoküler lens, IOL) fikrini geliştirip uygulamaya koymasıyla tıbbî tarih içerisinde ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Ridley’nin çalışmaları yalnızca oftalmoloji alanında değil, biyomalzeme bilimi, cerrahi implant teknolojileri ve hasta odaklı tedavi anlayışı açısından da çok katmanlı bir önem taşır.

---

II. Yaşamının Erken Dönemi ve Eğitimi

Harold Ridley, 10 Temmuz 1906 tarihinde İngiltere’nin Hertfordshire bölgesindeki Kibworth Harcourt’da doğdu. Babası da bir doktordu ve bu tıbbi çevre, onun kariyer yöneliminin erken yaşlarda şekillenmesine katkı sağladı. Ridley, ilk eğitimini Charterhouse School’da aldıktan sonra, Cambridge Üniversitesi’ne bağlı Pembroke College’da doğa bilimleri eğitimi aldı. Buradan mezun olduktan sonra St Thomas’ Hospital Medical School’da tıp eğitimine devam etti.

1920’li ve 1930’lu yıllarda oftalmolojiye yönelen Ridley, klasik cerrahi teknikleri öğrenirken aynı zamanda akademik araştırmalara da ilgi duydu. Bu dönemde İngiliz tıbbının muhafazakâr eğilimli yapısı içerisinde yeni fikirlerin kabul görmesi oldukça zordu; Ridley ise bu yapının dışına çıkan ilk öncülerden biri oldu.

---

III. İnovasyonun Doğuşu: Katarakt Cerrahisinde Yeni Ufuklar

Ridley’nin tarihe geçen en önemli katkısı, yapay göz içi merceği (IOL) fikrini geliştirmesidir. 2. Dünya Savaşı sırasında, Kraliyet Hava Kuvvetleri’nden bir pilotun gözünde, akrilik cam (PMMA – polimetilmetakrilat) parçasının dokularla herhangi bir bağışıklık reaksiyonu oluşturmadan uzun süre kalabildiğini gözlemledi. Bu materyal, düşman uçaksavarlarından fırlayan parçaların göz içine saplanmasıyla orada kalıyordu. Ridley bu gözleminden yola çıkarak, katarakt cerrahisi sonrası göz içi lens eksikliğini gidermek için bu maddeden yapılmış bir implant geliştirilebileceğini düşündü.

Bu fikir o dönemde büyük bir cesaret gerektiriyordu çünkü cerrahların çoğu, göz içine yabancı cisim yerleştirilmesinin ciddi enfeksiyonlara veya doku reddine neden olacağına inanıyordu. Ancak Ridley’nin bilimsel sezgisi ve deneysel gözlemleri bu genel kanaati sorgulamasına yol açtı.

---

IV. Tarihi Ameliyat: 1949

29 Kasım 1949 tarihinde, Londra’daki St Thomas’ Hospital’da, ilk başarılı yapay göz içi merceği yerleştirme ameliyatı gerçekleştirildi. PMMA’dan üretilmiş lens, kataraktı alınmış olan gözün arka kamarasına (posterior chamber) yerleştirildi. Bu operasyon, tıp tarihindeki ilk IOL implantasyonu olarak kayda geçti.

Ridley’nin bu operasyonu, oftalmolojide köklü bir paradigma değişikliği anlamına geliyordu: Daha önce sadece kalın gözlüklerle düzeltilmeye çalışılan katarakt sonrası görme eksikliği artık göz içine kalıcı bir optik mercek yerleştirilerek giderilebilecekti. Ancak bu çığır açıcı fikir, tıbbi otoriteler tarafından uzun yıllar boyunca şüphe ve hatta alayla karşılandı.

---

V. Bilimsel İzolasyon ve Direnç

1950’li ve 1960’lı yıllarda Ridley’nin yöntemi yaygın kabul görmedi. Kraliyet Göz Hastanesi ve Britanya Oftalmoloji Derneği gibi kurumlar, IOL implantasyonunu deneysel ve tehlikeli bir uygulama olarak değerlendiriyordu. Bu dönemde Ridley, akademik yalnızlık yaşadı ve çalışmaları pek çok dergide yayımlanma fırsatı bulamadı. Hatta bazı meslektaşları onun bilimsel etik dışı davrandığını ileri sürdü.

Ancak birkaç öncü cerrah –özellikle Hollanda, ABD ve Hindistan’daki oftalmologlar– Ridley’nin fikrini benimseyip daha güvenli ve etkili IOL modelleri geliştirmeye başladı. 1970’li yıllarda mikrocerrahi teknikler ve biyouyumlu materyallerin gelişmesiyle birlikte, göz içi lens uygulamaları rutin bir cerrahi prosedür hâline geldi.

---

VI. Geç Gelen Takdir ve Onurlandırmalar

1980’li ve 1990’lı yıllarda, Ridley’nin öncülüğü giderek daha fazla takdir toplamaya başladı. 1987 yılında American Academy of Ophthalmology tarafından onurlandırıldı. 1999’da ise Britanya Kraliçesi II. Elizabeth tarafından “Sir” unvanı ile şövalyelikle ödüllendirildi.

Ayrıca Ridley, 2000 yılında Amerikan Oftalmoloji Derneği tarafından “Yüzyılın Oftalmolojik Yeniliği” ödülünü aldı. 2001 yılında, 94 yaşındayken hayatını kaybettiğinde, geriye milyonlarca hastanın daha iyi bir görme kalitesine kavuşmasına olanak sağlayan bir miras bırakmıştı.

---

VII. Bilimsel ve Tıbbî Miras

Sir Harold Ridley’nin katkıları yalnızca katarakt cerrahisiyle sınırlı değildir. Onun göz içi implant konusundaki öncülüğü, modern implantoloji biliminin (ortopedi, kardiyoloji ve beyin cerrahisinde kullanılan implantlar dahil) temelinde yer alan “vücuda biyouyumlu yabancı materyal yerleştirme” kavramının klinik pratiğe taşınmasında büyük rol oynamıştır.

Ayrıca, Ridley’nin öngörüleri oftalmolojide bir dizi teknolojik inovasyonun önünü açtı:

• Geliştirilmiş foldable (katlanabilir) IOL’ler
• Multifokal ve torik mercekler
• Lazer destekli katarakt cerrahisi sistemleri

Bu gelişmelerin tümü, Ridley’nin 1940’larda ortaya attığı temellere dayanmaktadır.

---

---

---