Kulak kiri neden oluşur?

tarafından | Ağu 6, 2016 | Biyokimya, Makaleler, Mikrobiyoloji, Otorinolarengoloji

Image copyrightGETTY

İlginç özellikleri olan kulak kiri neden oluşuyor, nasıl bir işlev görüyor?

Balinaların kulak kiri yıllar boyunca birikir ve yağ asitleri, alkol ve kolesterolden oluşan bir hayat hikayesi içerir.

Birçok memelinin kulak kanalında kulak kiri vardır. İnsanın kulak kiri ise onunla ilgili böylesine otobiyografik bilgi içermese de ilginç bilimsel verilere işaret eder.

Kulak kirinin bilimsel adı serumendir. Kulak kanalının en dış kısmında, bin ila iki bin arasında yağ bezi ile ter bezi tarafından üretilir. Serumene biraz tüy, ölü deri hücreleri ve diğer vücut döküntüleri eklendiğinde bildiğimiz kulak kiri ortaya çıkar.

Daha önce kulak kirinin sadece nemlendirme ve böceklerin kulağa girmesini önleme amacıyla üretildiği sanılıyordu. Fakat bazıları antibiyotik işlevi gördüğüne de inanıyor.

Bakteri düşmanı mı?

1980’de ABD’deki Ulusal Sağlık Enstitüsü’ne bağlı bazı araştırmacılar 12 kişiden aldıkları kulak kirini alkollü bir solüsyonda karıştırmış ve karışıma bazı bakteriler enjekte etmişti. Kulak kiri bakterilerin yüzde 99’unu öldürmüştü. Bunlar arasında bir tür enfeksiyona yol açan H. influenzae, kalın bağırsakta enfeksiyona neden olan K-12 adlı koliform vardı.

Image captionBazı insanların kulak kiri ıslak ve yağlı, bazılarınınki ise kuru ve serttir.

Bazı E. koli ile Streptokok ve Stafilokok bakterileri ise kulak kirine daha dirençli olsa da bunların ölüm oranı yüzde 30-80 arasında değişiyordu. Kulak kirinin 10 bakteri üzerinde öldürücü etkisi olduğu tespit edilmişti.

2011’de Almanya’da yapılan bir araştırmada ise kulak kirinde bakteri ve mantarın çoğalmasını önleyen 10 peptit, yani iltihap önleyici amino asit bulundu. Araştırmacılar, dış kulak iltihabının kulak kirine bağlı savunma sisteminin çökmesi durumunda baş gösterdiğine inanıyordu.

Fakat 2000’de Kanarya Adaları’ndaki La Laguna Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma bunun tersini gösteriyordu. Burada kulak kirinin bakteriler için besleyici özellikte olduğu ve çoğalmalarına neden olduğu sonucuna varılmıştı.

Ancak bu farklı sonuçların kullanılan kulak kirinin türüyle bağlantılı olduğu iddia edildi. 1980 ve 2011’de yapılan araştırmalarda kuru kulak kiri, 2000’deki araştırmada ise ıslak kulak kiri kullanılmıştı. Buradan hareketle kuru kulak kirinin bakteri öldürücü, ıslak kirin ise besleyici özellikte olduğuna dair kesin bir sonuca varmak mümkün değil. Sonuçta ikisi de aynı maddeleri içeriyor.

İki tür kulak kiri

Fakat şurası kesin: Kuru ve ıslak olmak üzere iki tür kulak kiri bulunuyor. Bu durum, bir tek gen üzerindeki bir tek harfe bağlı olarak genetik olarak belirleniyor. ABCC11 adlı gende A yerine G harfi varsa kulak kiri ıslak oluyor. Bu iki türün kokusu da farklı. Islak kulak kirine yol açan gen daha baskın.

Image captionKulağa şırıngayla yumuşatıcı enjekte edilerek kulak zarına zarar vermeden temizlenebilir.

İnsanların binlerce yıl önceki göç yollarını tespit etmek için bile kulak kirine başvurulabiliyor. Kafkas ve Afrika kökenli insanlarda ıslak, Doğu Asyalılarda ise kuru kulak kiri daha yaygın. Anadolu, Orta Asya, Pasifik adaları, Eskimo ve Kızılderililerde ise her iki tür eşit dağılım gösteriyor.

Nasıl temizlemeli?

Fakat çoğu kişiyi ilgilendiren asıl sorunlardan biri kulak kirinin temizlenmesiyle ilgili. Bu çok eskiden beri insanların konuştuğu bir sorun olmuş, yağ ve bitki suları içeren çok sayıda tarif verilmiştir.

Bugün bile birçok doktor kulak kirini temizlemeden önce, birikmiş kiri yumuşatmak için badem yağı veya zeytinyağı kullanıyor.

Bazı kişiler kulak kiriyle ilgili ciddi sorunlar yaşadığı için doktor yardımıyla temizleme yoluna başvurmak zorunda kalıyor.

2004 rakamlarına göre İngiltere’de her yıl yaklaşık 2,3 milyon kişi bu tür sorunlar nedeniyle doktora gidiyor ve yılda dört milyon kulak tedavi ediliyor.

Özellikle yaşlılar, çocuklar ve öğrenme güçlüğü olan insanlarda kulak kirini temizlerken kulak zarına zarar verme durumlarında sık rastlanıyor.

Yumuşatıp akıtma

Kulak çöpünün zarar verme olasılığı yüksek olduğundan doktorlar kulak kirini önce bir yumuşatıcı sıvıyla yumuşatıp sonra da kulaktaki birikintiyi akıtarak temizleme yöntemine başvuruyor.

Fakat yumuşatırken hangi sıvının kullanılması gerektiği ve akıtma yönteminin en doğru yöntem olduğu konusunda doktorlar arasında fikir birliği bulunmuyor.

Ancak bu işlemin uzmanlarına bırakılması gerektiği belirtiliyor. Risklerine rağmen bazıları banyo sonrasında kulak kanalına temizleme çöpü sokarak temizlemeye devam ediyor.

Bunun aşırı yapılması kulak zarının delinmesine veya kulak kirinin daha içlere itilmesine neden olabilir. Bu nedenle, kulak çöpü kullanılsa bile kanaldan uzak tutulması, sadece dış kulağa uygulanması tavsiye ediliyor.

Ortası boş bir mumu kulağa yaklaştırıp yakarak kulak kirini yumuşatma yoluna başvurulması ise asla denenmemesi gereken tehlikeli bir yöntem olarak görülüyor.

Kaynak:

  1. BBC
  2. Trumble, S. J., Robinson, E. M., Berman-Kowalewski, M., Potter, C. W. & Usenko, S. Proc. Natl Acad. Sci. USA http://dx.doi.org/10.1073/pnas.1311418110 (2013).
  3. Okuda I, Bingham B, Stoney P, Hawke M. The organic composition of earwax. J Otolaryngol. 1991 Jun;20(3):212-5.
  4. T J Chai and T C Chai Bactericidal activity of cerumen. doi: 10.1128/AAC.18.4.638 Antimicrob. Agents Chemother. October 1980 vol. 18 no. 4 638-641
  5. M. Schwaab , A. Gurr, A. Neumann, S. Dazert, A. Minovi Human antimicrobial proteins in ear wax European Journal of Clinical Microbiology & Infectious Diseases August 2011, Volume 30, Issue 8, pp 997-1004 First online: 06 February 2011
  6. A. Campos , L. Betancor, A. Arias, C. Rodríguez, A. M. Hernández, D. López Aguado and A. Sierra Influence of human wet cerumen on the growth of common and pathogenic bacteria of the ear Journal of Laryngology & Otology / Volume 114 / Issue 12 / December 2000, pp 925-929Copyright © Royal Society of Medicine Press Limited 2000 DOI: http://dx.doi.org/10.1258/0022215001904635 (About DOI), Published online: 08 March 2006
  7. Koh-ichiro Yoshiura, Akira Kinoshita, Takafumi Ishida, Aya Ninokata, Toshihisa Ishikawa, Tadashi Kaname, Makoto Bannai, Katsushi Tokunaga, Shunro Sonoda, Ryoichi Komaki, Makoto Ihara, Vladimir A Saenko, Gabit K Alipov, Ichiro Sekine, Kazuki Komatsu, Haruo Takahashi, Mitsuko Nakashima, Nadiya Sosonkina, Christophe K Mapendano, Mohsen Ghadami, Masayo Nomura, De-Sheng Liang, Nobutomo Miwa, Dae-Kwang Kim, Ariuntuul Garidkhuu, Nagato Natsume, Tohru Ohta, Hiroaki Tomita, Akira Kaneko, Mihoko Kikuchi, Graciela Russomando, Kenji Hirayama, Minaka Ishibashi, Aya Takahashi, Naruya Saitou, Jeffery C Murray, Susumu Saito, Yusuke Nakamura& Norio Niikawa A SNP in the ABCC11 gene is the determinant of human earwax type Nature Genetics 38, 324 – 330 (2006) Published online: 29 January 2006; | doi:10.1038/ng1733
  8. A.I. Ibraimov Brief communication: Cerumen phenotypes in certain populations of Eurasia and Africa Volume 84, Issue 2 February 1991 Pages 209–211 First published: February 1991 DOI: 10.1002/ajpa.1330840210 Cited by: 5 articles
  9. Peter S. Roland, MD Timothy L. Smith, MD, MPH Seth R. Schwartz, MD, MPH Richard M. Rosenfeld, MD, MPH Bopanna Ballachanda, PhD Jerry M. Earll, MD Jose Fayad, MD Allen D. Harlor Jr, MD Barry E. Hirsch, MD Stacie S. Jones, MPH Helene J. Krouse, PhD Anthony Magit, MD Carrie Nelson, MD, MS David R. Stutz, MD Stephen Wetmore, MD, MBA Clinical practice guideline: Cerumen impaction doi: 10.1016/j.otohns.2008.06.026 Otolaryngol Head Neck Surg September 2008 vol. 139 no. 3 suppl 1 S1-S21
  10. J.F. Guest, M.J. Greener, A.C. Robinson, A.F. Smith Impacted cerumen: composition, production, epidemiology and management DOI: http://dx.doi.org/10.1093/qjmed/hch082 477-488 First published online: 15 July 2004
  11. J F Sharp, J A Wilson, L Ross, R M Barr-Hamilton Ear wax removal: a survey of current practice. BMJ 1990; 301 doi: http://dx.doi.org/10.1136/bmj.301.6763.1251 (Published 01 December 1990) Cite this as: BMJ 1990;301:1251
  12. Vaidya, Anjali Madlon-Kay, Diane J. What is the best treatment for impacted cerumen? Evidence Based Practice 15(9): 09-10. http://hdl.handle.net/10355/15355
  13. E. Ernst M.D., Ph.D., F.R.C.P., ear candles: a triumph of ignorance over science The Journal of Laryngology & Otology / Volume 118 / Issue 01 / January 2004, pp 1-2Copyright © Royal Society of Medicine Press Limited 2004 DOI: http://dx.doi.org/10.1258/002221504322731529 (About DOI), Published online: 08 March 2006