“Riesling” isminin Almanca’da “çiselemek” veya “akmak” anlamına gelen “rieseln” fiilinden türetildiği düşünülmektedir ve muhtemelen üzümün kendine özgü aromatik bir akışa sahip yüksek kaliteli şarap üretme kabiliyetine atıfta bulunmaktadır. Riesling’den yazılı olarak bahsedilen en eski tarih 15. yüzyıla, Almanya’nın Rheingau ve Mosel bölgelerine kadar uzanmaktadır. 1435 yılında Rheingau bölgesinden, özellikle de Rüsselsheim kasabasından bir envanter, Klaus Kleinfisch’e ait bir bağdaki “Rüssling” asmalarını listelemiştir. Bu belge, Riesling yetiştiriciliğinin en eski kanıtı olarak kabul edilmektedir.
16. ve 17. Yüzyıllarda Genişleme ve Tanınma
16. yüzyıla gelindiğinde Riesling, Rheingau’nun ötesine geçerek bugün Fransa’nın bir parçası olan Mosel ve Alsace gibi diğer Alman bölgelerine de yayılmıştı. Bu üzüm çeşidi, eşsiz aromatik nitelikleri ve daha soğuk iklimlerde gelişme kabiliyetiyle tanınmıştır. 17. yüzyılda Riesling, Alman soyluları ve kraliyet saraylarının yüksek kalitesi ve karmaşıklığı nedeniyle Riesling şaraplarını tercih etmeye başlamasıyla kraliyet onayı kazandı. Bu dönem, Riesling’in Avrupa bağcılığında öne çıkmasının başlangıcı olmuştur.
18’inci Yüzyılda Sınıflandırma ve Bilimsel Gelişmeler
18. yüzyıl, özellikle Rheingau bölgesinde Riesling bağlarının sınıflandırılmaya başlanmasıyla Riesling için önemli bir dönem olmuştur. Bu sınıflandırma, Riesling üretimi için en iyi alanların belirlenmesine ve tanıtılmasına yardımcı olmuştur. Ayrıca, 1872 yılında Geisenheim Üzüm Islah Enstitüsü’nün kurulması, Riesling yetiştirme tekniklerinin geliştirilmesinde ve üzüm kalitesinin artırılmasında önemli bir rol oynamıştır. Enstitünün araştırmaları, Riesling’in bağcılık ihtiyaçlarının ve yüksek kaliteli şaraplar üretme potansiyelinin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmuştur.
19’uncu ve 20’nci Yüzyıllarda Küresel Yayılma
Riesling’in küresel yayılımı 19. yüzyılda Alman göçmenlerin bu üzümü Yeni Dünya’ya tanıtmasıyla başlamıştır. Özellikle Riesling asmaları Avustralya’daki Clare Vadisi ve ABD’nin New York eyaletindeki Finger Lakes gibi bölgelere getirilmiştir. Bu yeni bölgeler Riesling’in farklı iklimlere uyum sağlamasına ve gelişmesine olanak tanıyarak çok yönlülüğünü ortaya koymuştur. 20. yüzyılın sonlarında Riesling’e olan ilgi yeniden canlandı ve dünyanın dört bir yanındaki şarap üreticileri Riesling’in kendine özgü ve yüksek kaliteli şaraplar üretme potansiyelinin farkına vardı. Alsace, Avusturya, Avustralya ve Yeni Zelanda gibi bölgeler Riesling şaraplarıyla uluslararası beğeni kazanmaya başladı.
Temel Özellikler ve Modern Tarzlar
Riesling, yeşil elma, misket limonu, kayısı, bal ve yıllanmış şaraplarda belirgin bir petrol aroması içeren yüksek aromatik profiliyle bilinir. Yüksek doğal asitliğe sahiptir, bu da onu hem sek hem de tatlı şarap stilleri için uygun hale getirir. Riesling şarapları yıllanma potansiyelleri ile ünlüdür ve birçoğu on yıllar boyunca gelişir. Üzümün çok yönlülüğü, ünlü Alman Trockenbeerenauslese ve Eiswein dahil olmak üzere, kemik kurusundan tatlıya kadar çeşitli şarap stilleri üretmesine olanak tanır.
Çağdaş Bölgeler ve Üretim
Günümüzde Almanya, sekten (Trocken) tatlıya (Auslese, Beerenauslese, Trockenbeerenauslese ve Eiswein) kadar çok çeşitli tarzlarıyla bilinen Riesling’in başlıca üreticisi olmaya devam etmektedir. Fransa’nın Alsace bölgesinde, Riesling ağırlıklı olarak Alman Rieslinglerine kıyasla daha dolgun gövdeli ve daha yüksek alkol içeriğine sahip sek şaraplar üretmektedir. Avusturya, belirgin mineralli sek ve sek olmayan Rieslingleriyle tanınır. Avustralya’daki Clare ve Eden Vadileri, yoğun narenciye ve mineral tatlarına sahip sek Riesling’leriyle ünlüdür. Amerika Birleşik Devletleri’nde Finger Lakes ve Washington Eyaleti hem kuru hem de tatlı Rieslingler üretir ve genellikle belirgin bir meyve-ileri profiline sahiptir.
İleri Okuma
- Dorling Kindersley. (2008). The Wine Opus. Dorling Kindersley Publishing.
- Robinson, J. (Ed.). (2006). The Oxford Companion to Wine. Oxford University Press.
- Johnson, H., & Robinson, J. (2013). The World Atlas of Wine. Mitchell Beazley.
- Oberhofer, H. (1989). Riesling in Germany. Journal of Wine Research, 1(1), 23-29.
- Halliday, J. (2006). Wine Atlas of Australia. University of California Press.
- Clarke, O. (2001). Oz Clarke’s Encyclopedia of Grapes. Harcourt.
